Ministerstwo Cyfryzacji chce śledztwa w sprawie systemu ZMOKU. Ten powstał kosztem 40 mln zł, ale nie został użyty nawet raz. – Chcemy, by tę sprawę wyjaśniła prokuratura – mówi wiceminister cyfryzacji Piotr Woźny.
Chodzi dokładnie o Zintegrowany Moduł Obsługi Końcowego Użytkownika (ZMOKU). Pod tą nazwą kryje się system informatyczny, który miał spinać dane dotyczące każdego obywatela: numer PESEL, informacje o zamieszkaniu, stanie cywilnym, urodzeniu, itd. Dzięki temu urzędy gmin w całym kraju miały mieć wgląd w informacje o nas i bezproblemowo wystawiać odpisy aktów urodzenia czy wyrabiać nowe dowody osobiste.
System nigdy nie zaczął działać, dlatego musimy to zgłosić do prokuratury – mówi money.pl Piotr Woźny.
Jak tłumaczy, odkrycie tego marnotrawstwa to w pewien sposób efekt przypadku. Gdy nowe kierownictwo Ministerstwa Cyfryzacji zaczęło zmieniać strukturę podległych mu urzędów, postanowiło zlikwidować Centrum Cyfrowej Administracji. A to właśnie ono figurowało jako właściciel ZMOKU. Ministerstwo musiało dokonać odpisu majątku w wysokości ok. 40 mln zł, bo na tyle wyceniono system.
Woźny zwraca uwagę, że zrobiono to dopiero kilka lat po odebraniu oprogramowania od jego producenta firmy Sygnity.
Nie znam powodu, dla którego zaniechano praktycznego wdrożenia tego systemu. To jest sprawa do wyjaśnienia przez prokuraturę. Nie może być tak, że wydaje się 40 mln zł z publicznych pieniędzy i budowane jest narzędzie, które nigdy nie jest wykorzystywane – tłumaczy wiceminister.
O sprawie ZMOKU minister Anna Streżyńska mówiła już w maju w trakcie podsumowania poprzednich rządów
Sam system został zamówiony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w styczniu 2010 roku u giełdowej spółki Sygnity. Umowa opiewała na 31 mln 842 tys. zł. Według kontraktu oprogramowanie miało być gotowe na koniec III kwartału 2010 roku. Sygnity cały czas na swojej stronie internetowej chwali się współpracą z MSWiA. Problem w tym, że start systemu ZMOKU wielokrotnie przekładano. Ostatnia data planowanego startu to 2015 rok. Ostatecznie ZMOKU zastąpiony został aplikacją „Źródło”.
Co ciekawe, w ramach projektu budowy systemu, za dodatkowe 40 mln zł kupiono też niezbędny do jego obsługi sprzęt. Ten trafił do wszystkich gmin w Polsce i czekał na start ZMOKU. W sumie było to 2,5 tys. serwerów, ponad 4 tys. skanerów, 8 tys. drukarek oraz 2 tys. przełączników sieciowych. Do tego komputery i routery. Każdemu urzędnikowi, mającemu pracować na ZMOKU, wyrobiono też spersonalizowane karty do zatwierdzania wprowadzanych zmian. Dostarczono je już w 2011 roku. W części samorządów przeprowadzono też szkolenia z systemu, który nigdy nie został wdrożony.
Ponieważ start systemu wielokrotnie przekładano, więc sprzęt kurzył się w magazynach. A gdy ostatecznie postawiono na „Źródło”, okazało się, że gwarancje dobiegły końca. Na dodatek część hardware’u okazała się nie współpracować z nową aplikacją, bo przygotowany był tylko pod ZMOKU.
Sprzęt przy okazji likwidacji CCA został przez nas zinwentaryzowany. Częściowo jest on wykorzystywany. W sumie to ponad 50 tys. jednostek różnego rodzaju urządzeń, które trafiły do gmin. Nie prowadzimy jednak badań, do czego dokładnie służy – mówi Woźny.
Nie pierwszy, nie ostatni
Jak dodaje, ZMOKU to niejedyny tego typu system. Podobnie historia wyglądała z aplikacją „e-Posterunek”, która miała usprawnić pracę policji, szczególnie pionów dochodzeniowo-śledczych. Choć program zaczęto realizować w 2007 roku, to nigdy nie został on finalnie wdrożony. Ostatecznie zrezygnowano z niego w 2014 roku. System dla policji kosztował 19,5 mln zł.
