Pięć lat – aż tyle zajęło projektantom języka Java stworzenie siódmej wersji JSE. Mimo tak długiej przerwy Oracle nie ustrzegło się błędów w nowej edycji języka, jednak większość deweloperów uważa, że ich cierpliwość została należycie nagrodzona.

Kluczową cechą JSE 7 jest poprawa obsługi dynamicznych języków programowania, takich jak JRuby. Nowe środowisko umożliwia implementację dynamicznie typizowanych, obiektowych języków programowania. Obsługa tego typu języków wydaje się być najważniejszą modyfikacją Java Standard Edition 7, gdyż pozwoli ona na zwiększenie zakresu zastosowań samego języka.

Najnowsza wersja Javy zapewnia również lepszą obsługę procesorów wielordzeniowych oraz wielowątkowości. Takie podejście pozwoli na optymalne wykorzystanie przydziału czasu procesora, w szczególności umożliwi odpowiednie rozlokowanie współbieżnych procesów na wszystkich rdzeniach procesora.

W JSE 7 poprawiona została również obsługa wejścia/wyjścia, grafiki oraz dźwięku.
W dokumentacji Oracle można przeczytać, że NIO2 zapewnia interfejs do pracy z systemem plików, mający dostęp do większej ilości atrybutów oraz oferujący więcej informacji o błędach. Java wyposażona jest w XRender służący do renderowania grafiki 2D, który działa w oparciu o system X Window i ma dostęp do nowoczesnych procesorów graficznych.