Centralne Biuro Antykorupcyjne ogłosiło przetarg na zakup sprzętu komputerowego. Z góry wiadomo, że wraz z nim dostarczone zostanie oprogramowanie firmy Microsoft…

Sprawa dotyczy przetargu na „Zakup sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem oraz zakup mobilnych stanowisk informatyki śledczej.” ogłoszonego przez CBA w dniu 10 października br. (TED.320859-2012, nr ref. 58/ZP/CBA/2012/MP). Szacowana wartość przetargu sięga ok. 1,3 mln złotych brutto, a wadium określono na poziomie 23 250 zł. Termin składania ofert ustalono na 16.11.2011 r. Dokumentacja przetargowa dostępna jest na stronie WWW Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Po zapoznaniu się z dokumentacją przetargową eksperci Fundacji Wolnego i Otwartego Oprogramowania stwierdzili podejrzenie naruszenia przepisów Prawa Zamówień Publicznych w przedmiotowym zamówieniu. Wątpliwości budzą w szczególności niektóre zapisy Opisu Przedmiotu Zamówienia (OPZ) umieszczonych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ):
a) w zadaniu nr 1 dotyczącym dostawy „Komputerów przenośnych wraz z oprogramowaniem w ilości 180 sztuk”, zamieszczono wymóg dostarczenia wraz z ww. sprzętem systemu operacyjnego „Windows 7 PROFESSIONAL 32/64 bit, dostarczony w formie nośnika instalacyjnego i certyfikatu licencyjnego”;
b) w zadaniu nr 2 dotyczącym dostaw:
– „Mobilnego stanowiska komputerowego – do zadań specjalistycznych – 2 szt.”, zamieszczono wymóg dostarczenia sprzętu z procesorem marki Intel oraz systemem operacyjnym “Windows 7 PROFESSIONAL 32/64 bit, dostarczony w formie nośnika instalacyjnego i certyfikatu licencyjnego”;
– „Mobilnego stanowiska komputerowego – do zadań specjalistycznych – ilość 1 szt.”, zamieszczono wymóg dostarczenia sprzętu z procesorem marki Intel oraz systemem operacyjnym „OS X Lion z możliwością bezpłatnej aktualizacji do Mountain Lion”;
c) w zadaniu nr 3 dotyczącym dostawy „Specjalistycznego sprzętu komputerowego Laptop – 2 szt”., zamieszczono wymóg dostarczenia sprzętu marki MacBook klasa Pro z procesorem marki Intel, systemem operacyjnym OSX Lion, myszą komputerową marki Apple oraz oprogramowaniem „Microsoft Office Home & Business 2011 Multi Pack PL Mac”;
d) w zadaniu nr 4 dotyczącym dostaw „Przenośnej stacji roboczej”, zamieszczono wymóg dostarczenia sprzętu marki HP z procesorem marki Intel oraz kartą graficzną marki NVIDIA oraz systemem operacyjnym „Windows 7 Professional 64/32”.

W opinii ekspertów Fundacji dokonany w wyżej wymieniony sposób opis przedmiotu zamówienia wydaje się być niezgodny z przepisami PZP. Wskazanie z nazwy konkretnego produktu od konkretnego producenta (w przedmiotowym przetargu dotyczy to wskazań na produkty marek: system operacyjny Windows, procesor Intel, system operacyjny OS X Lion, komputer MacBook Pro, mysz operacyjna Apple, pakiet biurowy Microsoft Office, karta graficzna NVIDIA) narusza bowiem podstawowe zasady PZP tj. zachowanie uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców (naruszenie art.7 ust.1 PZP) oraz prawidłowe opisanie przedmiotu (naruszenie art.29 ust.2 i 3 PZP). Zdaniem ekspertów Fundacji na rynku istnieje szereg różnych systemów operacyjnych, pakietów biurowych oraz producentów sprzętu, stąd nie ma uzasadnionej potrzeby na wskazywanie z nazwy konkretnego produktu od konkretnego producenta. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w dniu 23 października br. do Zamawiającego został wystosowany wniosek o sanację postępowania i dostosowanie OPZ do obowiązujących przepisów.

W odpowiedzi na wniosek Fundacji, w dniu 26 października br. Centralne Biuro Antykorupcyjne wystosowało pismo w którym przedstawiło swoje stanowisko. Odnosząc się do kwestii wskazań m.in. na konkretny system operacyjny w zad. 1 Zamawiający poinformował, iż „wskazany zakup jest uzasadniony potrzebami Zamawiającego. Wymagane konkretne środowisko ma na celu zapewnienie kompatybilności z posiadaną infrastrukturą sieciowo-systemowo-sprzętową opartą o produkty firmy Microsoft z rodziny Windows. Zamawiający posiada środowisko oparte o usługi Microsoft Active Directory z wdrożonymi politykami bezpieczeństwa zawierające specyficzne ustawienia bezpieczeństwa oprogramowania. Należy nadmienić, iż pracownicy Zamawiającego obecnie użytkują wskazany system operacyjny, a także inne programy, które pracują w środowisku Windows. W związku z powyższym, uzasadnione potrzebami Zamawiającego jest sformułowanie wymagania, aby nowe zakupione przez niego jednostki były wyposażone w taki sam system.” Jednocześnie Zamawiający uzasadnia taki OPZ przepisami art.44 ustawy o finansach publicznych, który jego zdaniem nie stoi w sprzeczności z art. 7 PZP. Zamawiający podtrzymał również wskazania na system operacyjny Windows i pakiety Microsoft Office w zad. 2, 3 i 4, każdorazowo przytaczając ww. stanowisko. Z kolei wskazanie na konkretnych producentów sprzętu komputerowego Zamawiający uzasadnił m.in. specyfiką przedmiotu zamówienia i jedynie przy zad. 4 zobligował się do ich usunięcia. Z pełną odpowiedzią Zamawiającego można się zapoznać tutaj.

Niestety powyżej opisany przetarg jest kolejnym przykładem na występowanie w administracji publicznej zjawiska uzależnienia się od rozwiązań informatycznych wiodącego producenta (tzw. „vendor lock-in”). Zamawiający jasno określił, iż skoro obecnie pracownicy używają oprogramowania konkretnej marki toteż kolejne komputery powinny być wyposażone w system identyczny. Jest to stanowisko o tyle niebezpieczne, iż ukazuje, że obecnie cała administracja CBA jest uzależniona od oprogramowania konkretnego producenta, i co najbardziej niepokoi urzędnicy nie widzą w tym problemu pogłębiając skalę „vendor lock-in” kolejnymi zamówieniami. Jednak tego typu polityka jest bardzo dyskusyjna, niesie bowiem ze sobą poważne ryzyko nieefektywnego wydatkowania środków publicznych, zgodnie z prawidłowością – gdy nie ma konkurencji, ceny są wysokie… Choćby z tego względu w kolejnych zamówieniach Centralne Biuro Antykorupcyjne powinno dopuścić oferowanie rozwiązań równoważnych.