Zwracając tak wielką uwagę na odejście Billa Gatesa na emeryturę mijacie sedno sprawy. To co jest ważne to nie Gates czy Microsoft, ale nieetyczny system restrykcji, które zarówno Microsoft jak i wiele innych firm produkujących oprogramowanie wymusza na swoich użytkownikach.

Autorem tego tekstu jest Richard Stallman, twórca FSF

To twierdzenie może cię zdziwić, szczególnie, że większości osób Microsoft kojarzy się pozytywnie. Biznesmeni i politycy podziwiają tę firmę za zbudowanie prawdziwego imperium, któremu poddają się użytkownicy komputerów na całym świecie.

Wiele osób spoza branży docenia Microsoft za postęp technologiczny, który on tylko wykorzystał, jak taniejące i szybsze komputery osobiste, czy wygodne środowiska graficzne.

Gates zyskał też dobrą opinię dzięki swojej filantropii, szczególnie w dziedzinie szpitalnictwa w biednych krajach. LA Times raportuje jednak, że fundacja wydaje jedynie 10% swoich pieniędzy, resztę inwestując w firmy, które, jak sugeruje gazeta, powodują degradację środowiska naturalnego i choroby tych samych ludzi w biednych krajach.

Z drugiej strony, wielu specjalistów nienawidzi wręcz Gatesa i Microsoftu. Mają ku temu wiele powodów.

Zbieranie funduszy

Microsoft nieustannie angażuje się w działalność przeciwko wolnej konkurencji i trzy razy został już skazany za praktyki monopolistyczne. George W Bush, który pomógł firmie przy drugiej z tych spraw, został zaproszony do Microsoftu w 2000 roku na “zbieranie funduszy” na swoją kampanię wyborczą.

Wiele osób dotyka “podatek Microsoft”, który płacimy sprzedawcom komputerów za system Windows, nawet jeśli nie mamy zamiary go używać. W niektórych państwach możliwy jest zwrot pieniędzy, ale wymaga to wysiłku niewspółmiernego do oszczędności.

Mamy też DRM (Digital Restrictions Management): cechy oprogramowania tworzone i projektowane w celu uniemożliwienia ci dostępu do twoich plików. Zwiększenie tych ograniczeń wydaje się najważniejszą nowością w Windows Vista.

Niekompatybilność gratis

Dalej, mamy celową niekompatybilność i inne przeszkody związane ze współpracą programów Microsoftu z innym oprogramowaniem. To z tego powodu Unia Europejska zmusiła firmę do opublikowania dokumentacji sposobu komunikacji systemów MS ze światem zewnętrznym.

W tym roku Microsoft nawtykał w komitety standaryzacyjne swoich ludzi aby przepchnąć w ISO poparcie dla swojego ciężkiego, niemożliwego w implementacji i opatentowanego “otwartego standardu” dokumentów. Unia obecnie prowadzi dochodzenie w tej sprawie.

Te działalności są oczywiście nieakceptowalne, ale należy pamiętać, że to nie są pojedyncze wydarzenia. Są to systematyczne symptomy dużo większego zła, którego wiele osób nie zauważa: własnościowego oprogramowania.

Oprogramowanie Microsoftu jest rozprowadzane na licencjach, które dzielą ludzi i sprawiają że stają się oni bezradni. Użytkownicy są podzieleni, ponieważ zabronione jest dzielenie się swoją kopią licencji z kimkolwiek innym. Użytkownicy są bezradni, ponieważ nie mają dostępu do kodów źródłowych, które programiści mogą odczytać i zmienić..

Jeśli jesteś programistą i chcesz zmienić oprogramowanie dla siebie lub kogokolwiek innego, nie możesz. Jeśli prowadzisz biznes i chciałbyś zapłacić programiście, żeby dostosował oprogramowanie do twoich potrzeb, jest to surowo wzbronione. Jeśli skopiujesz program, żeby podzielić się ze swoim przyjacielem, co jest po prostu przykładem dobrego sąsiedztwa, nazywają cię “piratem”.

Niesprawiedliwy system

Microsoft chciałby, żebyśmy uwierzyli, że pomaganie sąsiadowi jest moralnym ekwiwalentem napadania na statek.

Największe zło jakie czyni Microsoft to promowanie niesprawiedliwego systemu.

Gates sam rozpoczął tę krucjatę przez swój osławiony list otwarty (z 3 lutego 1976 roku — przyp. tłum.), w którym ganił użytkowników mikrokomputerów za dzielenie się kopiami oprogramowania z innymi. Co napisał, oznacza w rezultacie:

Jeśli nie pozostaniecie podzieleni i bezradni, ja nie napiszę już więcej żadnego oprogramowania. Poddajcie się, albo będziecie skończeni!

Należy zmienić system

Ale Gates nie wymyślił własnościowego oprogramowania. Tysiące innych firm robią dokładnie to samo. To jest złe, niezależnie od tego kto to robi.

Microsoft, Apple, Adobe i cała reszta, oferują oprogramowanie, które daje im nad tobą kontrolę. Zmiana w zarządzie nie ma tu żadnego znaczenia. To czego potrzebujemy to zmiana systemu.

To właśnie o to chodzi w ruchu wolnego oprogramowania. “Free” odnosi się tu do wolności: piszemy i publikujemy oprogramowanie, które użytkownicy mogą dowolnie modyfikować i dzielić się nim.

Robimy to systematycznie, dla dobra wolności, niektórzy z nas opłacani, wielu jako ochotnicy. Mamy już kompletne wolne systemy operacyjne, m.in. GNU/Linux.

Naszym celem jest dostarczenie całej gamy przydatnego wolnego oprogramowania, tak żeby żaden użytkownik komputera nie musiał wybierać między zakupem oprogramowania, a zachowaniem niezależności.

W 1984 roku, kiedy rozpocząłem ruch wolnego oprogramowania, nie byłem chyba nawet świadom listu Gatesa. Ale słyszałem podobne wymagania od innych i miałem na nie jedną odpowiedź:

Jeśli wasze oprogramowanie ma nas dzielić i ubezwłasnowolniać, nie piszcie go. Lepiej sobie poradzimy bez niego. Znajdziemy inne sposoby wykorzystania komputerów, zachowując jednocześnie naszą wolność.

W 1992 roku, kiedy system GNU został skompletowany, dzięki pojawieniu się jądra Linux, tylko czarodziej mógł z niego korzystać. Dziś GNU/Linux jest przyjazny użytkownikowi, jest standardem w szkołach w części Hiszpanii, w Indiach. Dziesiątki milionów ludzi na całym świecie go używa. Możesz i ty.

Gates być może już odszedł, ale ściany i zapory jakie stworzył, pozostają.

Rozmontowanie ich należy już do nas.

Richard Stallman jest założycielem Free Software Foundation. Artykuł ten ukazał się 3 lipca 2008 roku w serwisie BBC: It’s not the Gates, it’s the bars. Możesz kopiować i rozpowszechniać ten artykuł zgodnie z licencją Creative Commons Noderivs.